W ostatnich latach przepisy związane z obowiązkiem posiadania przy sobie różnego rodzaju dokumentów zmieniały się kilkukrotnie. Aktualnie kierowcy nie są zobowiązani do wożenia ze sobą większości z nich. Czy zatem trzeba zabierać prawo jazdy i pozostałe dokumenty, wyruszając w trasę? Co trzeba mieć przy sobie w trakcie kontroli? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz poniżej!
Czy trzeba wozić ze sobą prawo jazdy?
Już w 2020 roku zniesiono obowiązek posiadania przy sobie fizycznie rozumianego prawa jazdy. W razie kontroli policja ma dostęp do tego dokumentu wirtualnie – jest on widoczny w bazie CEK (Centralnej Ewidencji Kierowców).
Oznacza to, że kierowcy nie muszą wozić ze sobą prawo jazdy i w razie kontroli – nie zostaną za to ukarani mandatem. Aby policjant mógł potwierdzić tożsamość kierowcy, warto mieć przy sobie dowód osobisty lub paszport. Wirtualny system ewidencji kierowców obejmuje jedynie dokumenty wydane w Polsce, dlatego kierowcy z innych krajów (lub polscy obywatele, których prawo jazdy zostało wydane poza Polską) mają obowiązek wozić dokument ze sobą i okazać w razie kontroli.
Konieczność posiadania przy sobie prawa jazdy – aktualne przepisy
Przepisy pozwalające na jazdę samochodem bez konieczności posiadania dokumentu prawa jazdy, są częścią tzw. pakietu deregulacyjnego. Pakiet wszedł w życie w grudniu 2020 roku i jego celem było wprowadzeniu ułatwień i oszczędności dla kierowców oraz właścicieli pojazdów.
Nowe regulacje dają kierowcy prawo do nieposiadania przy sobie dokumentu prawa jazdy – wcześniej było to zagrożone mandatem. Jak wspomnieliśmy, kierowca powinien posiadać przy sobie dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość. Jeśli w trakcie kontroli nie uda się ustalić tożsamości (w sytuacji, gdy na przykład zapomnisz portfela), konieczne może okazać się czasowe zatrzymanie – do momentu, gdy Twoje dane zostaną potwierdzone. Warto zatem posiadać przy sobie ten dokument w każdej sytuacji.
Dowód rejestracyjny oraz OC – jakie dokumenty trzeba mieć w samochodzie?
Jak natomiast wygląda sytuacja w przypadku dowodu rejestracyjnego oraz polisy OC? Podobnie jak w przypadku prawa jazdy, tych dokumentów również nie musisz mieć przy sobie pod warunkiem, że możliwe jest potwierdzenie Twojej tożsamości poprzez dowód osobisty lub paszport.
Co ważne, do grupy osób, które nie muszą mieć przy sobie dowodu rejestracyjnego oraz polisy OC zaliczani są jedynie właściciele lub współwłaściciele pojazdu, a także osoby posiadające polskie prawo jazdy oraz poruszające się po terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Czy musisz mieć przy sobie prawo jazdy po zdanym egzaminie?
Jedna z największych zmian w przepisach w kontekście posiadania przy sobie prawa jazdy dotyczy konieczności posiadania “plastiku”, aby móc prowadzić pojazd po zdanym egzaminie na prawo jazdy. Do tej pory każda osoba, która osiągnęła pozytywny wynik na egzaminie, musiała złożyć wniosek oraz czekać wiele dni na wydanie fizycznego dokumentu, aby móc pełnoprawnie prowadzić samodzielnie samochód. Od 2023 nie jest to konieczne, co oznacza, że jak tylko zakończysz egzamin z pozytywnym wynikiem, możesz jako pełnoprawny kierowca prowadzić pojazd.
Należy jednak pamiętać, że ta zmiana w przepisach nie oznacza całkowitego braku konieczności posiadania fizycznej wersji dokumentu. Po zdanym egzaminie będziesz mieć co prawda elektroniczne prawo jazdy, jednak jest ono tymczasowe i po upływie 30 dni przestaje być ważne. Dlatego też mimo wszystko warto udać się do urzędu i wypełnić wniosek o prawo jazdy możliwie jak najszybciej. Pamiętaj, że na dokument możesz czekać nawet dwa tygodnie!
Przeczytaj także: Jak wypełnić wniosek o prawo jazdy.
mObywatel – jakie możliwości daje korzystanie z aplikacji?
Mimo że prawa jazdy, dowodu rejestracyjnego i dowodu zakupu polisy OC nie trzeba mieć przy sobie, dostęp do wybranych dokumentów, a także innych informacji (np. punktów karnych) znajdziesz w aplikacji mObywatel. Możesz ją pobrać za darmo zarówno na Androida, jak i na iOS.
W aplikacji mObywatel można przechowywać i okazywać nie tylko prawo jazdy, ale także dowód rejestracyjny i polisę OC, co jest szczególnie przydatne, gdy podróżujemy własnym samochodem.
Brak prawa jazdy przy kontroli drogowej – kary
Jak już wspomnieliśmy, zgodnie z aktualnymi przepisami, kierowca, który w trakcie kontroli drogowej nie posiada przy sobie fizycznego dokumentu prawa jazdy, nie poniesie konsekwencji – tylko w sytuacji, gdy posiada ważne uprawnienia. Policja zweryfikuje dane w systemie teleinformatycznym. Jednocześnie trzeba wiedzieć, że w 2025 roku kary można otrzymać między innymi w takich sytuacjach jak:
- Jazda bez uprawnień (gdy kierowca nie zdał egzaminu/nie otrzymał jeszcze uprawnień) może skutkować mandatem nie niższym niż 1 500 zł oraz skierowaniem sprawy do sądu i odpowiedzialnością karną, w tym ograniczeniem i pozbawieniem wolności.
- Tymczasowe zatrzymanie prawa jazdy – w takiej sytuacji prawo jazdy zostanie zatrzymane na dłuższy okres (np. z 3 miesięcy przedłużone do 6 miesięcy). Może też dojść do cofnięcia uprawnień. Wtedy konieczne będzie ponowne zdanie egzaminu.
- Prowadzenie po odebraniu prawa jazdy – takie działanie jest zagrożone karą do dwóch lat więzienia. Z kolei jeśli kierowca ma sądowy zakaz prowadzenia pojazdów, kara jest jeszcze wyższa – maksymalnie do 5 lat więzienia i zakaz prowadzenia samochodu (do 15 lat).
W 2025 roku planowane jest zaostrzenie przepisów – osobom, które będą prowadzić samochód mimo zakazu, prawo jazdy może zostać odebrane na stałe. Dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów ma być też stosowany względem recydywistów (osób, które nagminnie łamią nałożone kary).
Pamiętaj, by w razie kontroli mieć ze sobą dowód
W sytuacjach takich jak kolizje drogowe, warto mieć przy sobie fizyczne dokumenty, aby ułatwić formalności związane z wymianą danych z innymi uczestnikami zdarzenia.
Pamiętaj też, że brak dowodu osobistego przy kontroli to potencjalny kłopot, bo policjanci mogą być zmuszenii tymczasowo Cię zatrzymać, aby ustalić Twoje dane. Posiadanie przy sobie dowodu osobistego jest obowiązkowe dla każdego pełnoletniego obywatela Polski.
