Prawo jazdy z kodem może wiele powiedzieć na temat kierowcy – oznaczenia na dokumencie określają zakres uprawnień i mówią o ograniczeniach nakładanych na kierujących pojazdem. Czasem stanowią o dodatkowych możliwościach względem poruszania się na drodze, jednak w większości mogą przyczynić się do otrzymania mandatu podczas kontroli policji. O czym dokładnie mówi kod z prawa jazdy i gdzie można go znaleźć?


Czym są kody w prawie jazdy?

Prawo jazdy, czyli dokument potwierdzający uzyskanie uprawnień do kierowania pojazdem w Polsce wydawany jest według norm ściśle określających jego wygląd. Kierowcy po zdaniu egzaminu państwowego otrzymują blankiet przypominający kartę kredytową, który zawiera podstawowe dane o użytkowniku ruchu drogowego. Wśród dostępnych informacji znajdują się m.in.:

  • dane osobowe kierowcy,
  • przyznane kategorie prawa jazdy,
  • data wydania uprawnień,
  • data ważności dokumentu,
  • nazwa urzędu wydającego dokument.

W niektórych przypadkach z prawa jazdy można odczytać więcej informacji na temat uprawnień i cech szczególnych kierowcy. Jeśli w rubryce nr 12 pojawią się numery na prawo jazdy, można podejrzewać, że kierowca uzyskał pewne ograniczenia lub dodatkowe uprawnienia.

Co oznaczają kody ograniczeń w prawie jazdy?

Kod z prawa jazdy przeważnie informuje o stanie zdrowia kierowcy, a dzięki uwzględnieniu go w dokumencie służby drogowe mogą zostać poinformowane o wystąpieniu pewnej nieprawidłowości. Wybrane kody ograniczeń w prawie jazdy mówią o utracie uprawnień względem jednej z uzyskanych kategorii, inne powiadamiają o wadzie wzroku i konieczności jazdy w okularach korekcyjnych lub soczewkach kontaktowych.

Dzięki wybranym z numerów można dowiedzieć się więcej o wymogu korzystania z pojazdu specjalnie przystosowanego wobec niepełnosprawności kierowcy. Kod z prawa jazdy może także upoważniać do większych możliwości na drodze – wówczas mowa o rozszerzeniu prawa jazda. Przyjrzyjmy się najczęściej spotykanym kodom w prawie jazdy.

Przeczytaj także: Jak zapisać się na prawo jazdy?

Prawo jazdy – kody ograniczeń

Większość kierowców może odnaleźć w prawie jazdy kod 1.06, który wskazuje na konieczność prowadzenia samochodu w okularach korekcyjnych lub soczewkach kontaktowych. Ze względu na możliwość wyboru metody korekcji wzroku kod ten nie jest uważnie respektowany podczas kontroli, tak jak kod 1.01, który informuje o tym, że kierowca podczas poruszania się na drodze musi mieć wyłącznie okulary korekcyjne.

Innym przykładem kodu ograniczeń jest kod 106 w prawie jazdy kierowców z uprawnieniami kategorii C1, C, D1 lub D. Taki kod nakłada ograniczenie w postaci zakazu prowadzenia pojazdów kat. B i może mieć miejsce przy otrzymaniu sądowej decyzji w sprawie pogwałcenia przepisów ruchu drogowego. Decyzja sądu uniemożliwia prowadzenie samochodów o masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony, ale stale pozwala wykonywać zawód kierowcy samochodów dostawczych i autobusów.

Wśród pozostałych często spotykanych ograniczeń można wyróżnić:

  • kod w prawie jazdy 65 – umożliwiający prowadzenie samochodu wyłącznie w towarzystwie osoby z uprawnieniami co najmniej tej samej kategorii,
  • kod w prawie jazdy 110 – informujący o przeciwwskazaniach zdrowotnych do kierowania pojazdami prawa jazdy kategorii A1, A2 i A,
  • kod w prawie jazdy 66 – zakazujący prowadzenia pojazdu z przyczepą.
Szukasz szkoły jazdy, która rzeczywiście nauczy cię jak jeździć?
Dołącz do naszej grupy zadowolonych kursantów, a my pokażemy ci co to znaczy dobra jazda!
Zapisz się na kurs
Logo Akademii Dobrej Jazdy

Prawo jazdy – kody rozszerzenia

Kody rozszerzenia ułatwiają wykonywanie pracy wielu kierowcom. Popularnym przykładem dodatkowych uprawnień jest kod 96 w prawie jazdy, który upoważnia do poruszania się z przyczepą o większej dopuszczalnej masie całkowitej i dotyczy kierowców z uprawnieniami kategorii B.

Więcej o uprawnieniach dla kierowców samochodów osobowych względem poruszania się pojazdem z przyczepą możesz przeczytać w naszym artykule: Jaką przyczepę można ciągnąć na podstawie prawa jazdy kat.b?

Jednym z przydatnych kodów jest również kod 95, który potwierdza zdobycie kwalifikacji zawodowego kierowcy i uzyskanie świadectwa w tym zakresie.

Kody niepełnosprawności na prawo jazdy

Stan zdrowia kierowców i niepełnosprawność często wyklucza z normalnego funkcjonowania, a także prowadzenia pojazdu. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom i specjalnie przystosowanym samochodom takie osoby mogą poruszać się na drodze, a w ich dokumencie pojawi się informacja o ograniczeniach. Przykładowo kod w prawie jazdy 15 mówi o wymaganej modyfikacji sprzęgła, dzięki której układ zmiany biegów jest dostosowany do potrzeb osób o mniejszej sprawności ruchowej.

Zastanawiasz się nad podjęciem kursu?
Poznaj wyjątkową ofertę dla naszych kursantów!
Kliknij tutaj

Numery na prawo jazdy – lista kodów

Szczegółowy wykaz kodów ograniczeń i dodatkowych informacji dotyczących rozszerzonych uprawnień znajduje się w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 2 sierpnia 2012 r. Niżej prezentujemy listę najczęściej stosowanych kodów i subkodów w prawie jazdy:

kod 01 – wymagana korekta lub ochrona wzroku:

  • 01.01 – okulary,
  • 01.02 – soczewki kontaktowe (lub jedna soczewka),
  • 01.05 – opaska na oko,
  • 01.06 – okulary lub soczewki kontaktowe,
  • 01.07 – indywidualny sposób korekcji lub ochrony wzroku,

kod 02 – wymagana korekta słuchu lub wspomaganie komunikacji;

kod 03 – wymagane szyny ortopedyczne lub protezy kończyn:

  • 03.01 – proteza lub szyna ortopedyczna kończyny górnej,
  • 03.02 – proteza lub szyna ortopedyczna kończyny dolnej;

kod 10 – wymagane modyfikacje w skrzyni zmiany biegów:

  • 10.02 – brak pedału sprzęgła (lub dźwigni ręcznej przy uprawnieniach kategorii prawo jazdy na motor: AM, A1, A2 i A),
  • 10.04 – modyfikacja dźwigi zmiany biegów;

kod 15 – wymagana modyfikacja sprzęgła:

  • 15.01 – modyfikacja pedału sprzęgła,
  • 15.02 – sprzęgło sterowane ręcznie,
  • 15.03 – sprzęgło automatyczne, – w przypadku, prawo jazdy kat. b na automacie.
  • 15.04 – składany lub odkręcany pedał sprzęgła za przegrodą;

kod 20 – wymagane modyfikacje w układzie hamulcowym:

  • 20.01 – modyfikacja pedału hamulca,
  • 20.03 – dostosowanie pedału hamulca do obsługi lewą stopą,
  • 20.04 – pedał hamulca dostosowany pod całą stopę,
  • 20.05 – wychylny pedał hamulca,
  • 20.06 – hamulec roboczy sterowany ręcznie,
  • 20.07 – możliwość użycia pedału hamulca z ustaloną siłą,
  • 20.09 – modyfikacja hamulca postojowego,
  • 20.12 – składany lub odkręcany pedał hamulca za przegrodą,
  • 20.13 – hamulec do obsługi kolanem,
  • 20.14 – hamulec roboczy sterowany elektrycznie,

kod 25 – wymagane modyfikacje w układzie przyspieszenia:

  • 25.01 – modyfikacja pedału przyspieszenia,
  • 25.03 – wychylny pedał przyspieszenia,
  • 25.04 – przyspieszenie obsługiwane ręcznie,
  • 25.05 – przyspieszenie obsługiwane kolanem,
  • 25.06 – serwo w układzie przyspieszenia (w tym elektroniczny, pneumatyczny),
  • 25.08 – pedał przyspieszenia dostępny po lewej stronie,
  • 25.09 – składany lub odkręcany pedał przyspieszenia za przegrodą;

kod 31 – wymagane modyfikacje pedałów:

  • 31.01 – pedały ułożone równolegle,
  • 31.02 – pedały na jednakowym lub podobnym poziomie,
  • 31.03 – składane lub odkręcane pedały hamowania i przyspieszenia,
  • 31.04 – podwyższona podłoga;

kod 32 – wymagane modyfikacje układów: hamowania i przyspieszenia:

  • 32.01 – obsługa układów przyspieszenia i hamowania przy użyciu jednej ręki,
  • 32.02 – obsługa układów przyspieszenia i hamowania z wykorzystaniem zewnętrznego wspomagania;

kod 33 – wymagane modyfikacje układów: hamowania, przyspieszenia i kierowania:

  • 33.01 – obsługa układów przyspieszenia, hamowania i kierowania z użyciem zewnętrznego wspomagania jedną ręką,
  • 33.02 – obsługa układów przyspieszenia, hamowania i kierowania z użyciem zewnętrznego wspomagania przy użyciu dwóch rąk;

kod 35 – wymagane modyfikacje urządzeń sterowania (przełączniki świateł, wycieraczki szyby przedniej, spryskiwacz, sygnał dźwiękowy, kierunkowskazy):

  • 35.02 – urządzenia sterowania obsługiwane bez potrzeby puszczenia kierownicy i akcesoriów,
  • 35.03 – urządzenia sterowania obsługiwane lewą ręką bez potrzeby puszczenia kierownicy i akcesoriów,
  • 35.04 – urządzenia sterowania obsługiwane prawą ręką bez potrzeby puszczenia kierownicy i akcesoriów,
  • 35.05 – urządzenia sterowania obsługiwane bez potrzeby puszczenia kierownicy i akcesoriów ze wspólnymi mechanizmami hamowania i przyspieszenia;

kod 40 – wymagane modyfikacje w układzie kierowniczym:

  • 40.01 – zwykły układ kierowniczy ze wspomaganiem,
  • 40.05 – modyfikacja kierownicy (modyfikacje przekroju koła kierownicy, kierownica o mniejszej średnicy),
  • 40.06 – wychylne koło kierownicy,
  • 40.09 – kierowanie nożne,
  • 40.11 – gałka na kierownicy,
  • 40.14 – alternatywny układ kierowania obsługiwany jedną ręką (lub ramieniem),
  • 40.15 – alternatywny układ kierowania obsługiwany rękoma (ramionami);

kod 42 – wymagane modyfikacje lusterka wstecznego (lusterek) lub urządzeń widzenia wstecznego:

  • 42.01 – zmodyfikowane zewnętrzne lusterko prawe lub lewe, lub zmodyfikowane urządzenie widzenia wstecznego,
  • 42.03 – dodatkowe wewnętrzne lusterko lub inne urządzenie umożliwiające obserwację ruchu,
  • 42.05 – lusterko lub inne urządzenie do obserwacji martwych pól;

kod 43 – wymagane modyfikacje fotela kierowcy:

  • 43.01 – podwyższony fotel kierowcy umożliwiający obranie właściwej wysokości obserwacyjnej, w normalnej odległości od kierownicy i pedałów,
  • 43.02 – fotel kierowcy uwzględniający kształt ciała,
  • 43.03 – fotel kierowcy z oparciem bocznym zapewniający stabilną pozycję,
  • 43.04 – fotel kierowcy z podłokietnikiem,
  • 43.06 – modyfikacja pasu bezpieczeństwa,
  • 43.07 – szelkowy pas bezpieczeństwa;

kod 44 – wymagane modyfikacje motocykli i motorowerów (obowiązkowe stosowanie subkodów):

  • 44.01 – hamulec z pojedynczym sterowaniem,
  • 44.02 – modyfikacja hamulca ręcznego,
  • 44.03 – modyfikacja hamulca nożnego,
  • 44.04 – modyfikacja rączki przyspieszenia,
  • 44.08 – dostosowanie wysokości siedzenia umożliwiająca kierowcy oparcie dwóch stóp na ziemi przy zachowaniu pozycji siedzącej i równowagi motocykla podczas zatrzymania oraz postoju,
  • 44.09 – ustalenie maksymalnej siła umożliwiającej uruchomienie hamulca ręcznego,
  • 44.10 – ustalenie maksymalnej siła umożliwiającej uruchomienie hamulca nożnego,
  • 44.11 – modyfikacja podnóżka,
  • 44.12 – modyfikacja uchwytu kierownicy;

kod 45 – tylko motocykle z wózkiem bocznym;

kod 46 – tylko pojazdy trójkołowe;

kod 47 – tylko pojazdy, które mają więcej niż dwa koła i nie wymagają utrzymywania równowagi przez kierowcę w czasie uruchamiania, zatrzymywania i postoju;

kod 50 – dla określonego pojazdu lub nadwozia (numer identyfikacyjny pojazdu, VIN);

kod 61 – jazda w godzinach dziennych (od świtu do zmierzchu);

kod 62 – jazda w określonej odległości od miejsca zamieszkania kierowcy lub w obrębie miasta (regionu);

kod 63 – jazda bez pasażerów;

kod 64 – jazda z limitem dla prędkości maksymalnej;

kod 65 – jazda wyłącznie w towarzystwie osoby posiadającej uprawnienia co najmniej tej samej kategorii;

kod 66 – brak możliwości jazdy z przyczepą;

kod 67 – brak możliwości jazdy po autostradach;

kod 68 – zakaz spożywania alkoholu;

kod 69 – jazda tylko pojazdem wyposażonym w blokadę alkoholową zgodnie z normą przenoszącą normę EN 50436;

kod 70 – wymiana prawa jazdy o konkretnym numerze wydanego przez sprecyzowany organ (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego, np. 70.0123456789.NL);

kod 71 – wtórnik prawa jazdy o konkretnym numerze wydanym przez sprecyzowany organ (wyróżnik UE/ONZ w przypadku państwa trzeciego, np. 71.987654321.HR);

kod 73 – tylko dla pojazdów kategorii B z silnikiem, typów czterokołowych (B1);

kod 78 – tylko pojazdy bez pedału sprzęgła (albo dźwigni ręcznej dla kategorii AM, A1, A2 i A);

kod 79 (…) – ograniczenie do pojazdów, które spełniają wymogi specyfikacji wskazanej w nawiasach – stosowany tylko przy przeniesieniu ograniczeń z wymienianego prawa jazdy wydanego za granicą:

  • 79.01 – tylko dla pojazdów dwukołowych lub dwukołowych z wózkiem bocznym,
  • 79.02 – tylko dla pojazdów trójkołowych lub czterokołowych kategorii AM,
  • 79.03 – tylko dla pojazdów trójkołowych,
  • 79.04 – tylko dla pojazdów trójkołowych z przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nie większej niż 750 kg,
  • 79.05 – motocykl kategorii A1 o stosunku mocy do masy większym niż 0,1 kW/kg,
  • 79.06 – pojazd kategorii B+E, przy czym dopuszczalna masa całkowita przyczepy jest większa niż 3500 kg;

kod 80 – tylko dla kierowców z prawem jazdy uprawniającym do poruszania się pojazdami kategorii A typu trójkołowego (poniżej 24 lat i 35 lat);

kod 81 – tylko dla kierowców z prawem jazdy uprawniającym do poruszania się pojazdami kategorii A typu motocykl dwukołowy (poniżej 21 lat);

kod 95 – potwierdzenie uzyskania świadectwa kwalifikacji zawodowej;

kod 96 – pojazdy kategorii B z przyczepą, której dopuszczalna masa całkowita jest większa niż 750 kg, przy czym dopuszczalna masa całkowita takiego zestawu pojazdów przekracza 3500 kg, ale jest mniejsza niż 4250 kg;

kod 97 – kierowca nie ma uprawnień do prowadzenia pojazdów kategorii C1 objętych zakresem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. Urz. UE L 60 z 28.02.2014, str. 1);

kod 101 – wymagane dodatkowe oznakowanie pojazdu;

kod 102 – wymiana uzyskanego przed dniem 1 lipca 1999 r. prawa jazdy kategorii C bez uprawnień kategorii B prawa jazdy;

kod 103 – wymiana uzyskanego przed dniem 1 lipca 1999 r. prawa jazdy kategorii D bez posiadania kategorii B prawa jazdy;

kod 104 – wymiana prawa jazdy kategorii M z ograniczeniem do kierowania wyłącznie pojazdami wolnobieżnymi;

kod 105 – wymiana prawa jazdy kategorii trolejbusowej z ograniczeniem do kierowania wyłącznie trolejbusami;

kod 106 – zakaz w zakresie kategorii B prawa jazdy przy uzyskaniu kategorii C1, C, D1 lub D prawa jazdy;

kod 107 – wymagane dostosowanie pojazdu do rodzaju stanu zdrowia;

kod 110 – dla kierowców z orzeczeniem lekarskim stwierdzającym przeciwwskazania do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii A1, A2 i A.

Kody na prawo jazdy – gdzie je znaleźć?

Jak już wspominaliśmy we wcześniejszej części artykułu – kody w prawie jazdy jest widoczny w rubryce nr 12 na fizycznym dokumencie, ale ograniczenia i rozszerzenia można znaleźć również w wirtualnej wersji dokumentu (mPrawo jazdy). Niestety zdarzają się sytuacje, w których kierowcy nie są od razu powiadamiani o przydzieleniu im ograniczeń, a dane te z wyprzedzeniem pojawiają się w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. W związku z tym podczas kontroli drogowej funkcjonariusze zostaną poinformowani o konieczności sprawdzenia przystosowania kierowców względem określonych ustaleń.